Το γενεόγραμμα είναι μια σχηματική αναπαράσταση που δίνει πληροφορίες για την οικογένεια και τις σχέσεις των μελών της σε βάθος τριών γενεών.
Με την γραφική αναπαράσταση που δημιουργείται, κατανοούνται καλύτερα οι πολύπλοκες σχέσεις μέσα στην οικογένεια και έτσι διευκολύνεται η επεξεργασίας και η διατύπωσης υποθέσεων.
Επίσης, ο θεραπευτής με τον τρόπο αυτό αποκρυπτογραφεί την εξέλιξη του προβλήματος της οικογένειας σε βάθος τριών γενεών.
Θεωρία του Οικογενειακού συστήματος
Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, τα άτομα και τα προβλήματα τους δεν βρίσκονται στο κενό.
Στο οικογενειακό σύστημα της ελληνικής οικογένειας, το άτομο συνήθως πρώτα έχει την ταυτότητα της οικογένειας του και μετά την δική του. Μέσω του γενογράμματος, ο ψυχοθεραπευτής θα κατανοήσει καλύτερα την οικογένεια που ζήτησε βοήθεια. Στην συνέχεια δίδονται πληροφορίες για την γραφική απεικόνιση των φύλων και των σχέσεων. Τα στοιχεία που συγκεντρώνονται είναι :
-
Δημογραφικά
-
Στοιχεία τρόπου λειτουργίας της οικογένειας, ψυχολογικά προβλήματα, προβλήματα με τον νόμο, σχέσεις με την θρησκεία, ιστορικό εργασίας
-
Σημαντικά οικογενειακά γεγονότα : γάμοι, θάνατοι, διαζύγια
-
Απεικόνιση των σχέσεων των μελών της οικογένειας. Αν δηλαδή οι σχέσεις είναι:
- πολύ στενές σχέσεις ή συγχωνευμένες σχέσεις,
- συγχωνευμένες και συγκρουόμενες κακές ή συγκρουσιακές
- στενές σχέσεις αποξενωμένες ή αποκομμένες σχέσεις
- αποστασιοποιημένες σχέσεις.
Από την εικόνα του γενογράμματος ο θεραπευτής καταλαβαίνει την σύνθεση της οικογένειας και από το γράφημα αντιλαμβάνεται πως αυτό επηρεάζει τα υπόλοιπα μέλη.
Για την ελληνική οικογένεια οι ρόλοι του παππού, της γιαγιάς, θείων, καθώς και τα ονόματα που έχουν δοθεί στα παιδιά είναι συμβολικές επιρροές.
Το σχήμα των αδελφών παίζει μεγάλο ρόλο στη συναισθηματική εξατομίκευση μέσα στην οικογένεια, αλλά και στη σχέση τους με τους συζύγους και τα παιδιά τους στο μέλλον.
Τα πρωτότοκα παιδιά έχουν συχνά τον ρόλο του υπεύθυνου για τη στήριξη της οικογένειας και την συνέχιση της παράδοσης. Έτσι αισθάνονται ότι έχουν έναν ανώτερο σκοπό. Τα στερνοπαίδια παραμένουν τα μωρά της οικογένειας, είναι πιο ξέγνοιαστα, δείχνουν λιγότερο σεβασμό και συμβιβάζονται λιγότερο. Τα μεσαία παιδιά παίρνουν χαρακτηριστικά και από τα πρωτότοκα και τα στερνοπαίδια.
Στην ελληνική οικογένεια υπάρχει διαφορά στην απόκτηση ταυτότητας μεταξύ των αντρών και των γυναικών. Διαφορετικές προσδοκίες και κανόνες συμπεριφοράς για αγόρια και κορίτσια. Επίσης, σε κάθε οικογένεια υπάρχουν διαφορετικοί ρόλοι που παίζονται από τα μέλη της οικογένειας. Άλλος είναι ο υπεύθυνος, άλλος ο εξαρτημένος, άλλος πετυχημένος κλπ. Άλλα μοντέλα συμπεριφοράς που επαναλαμβάνονται από γενεά σε γενεά είναι τα μοντέλα των προβλημάτων, όπως ο αλκοολισμός, η κατάθλιψη, η αυτοκτονία, το διαζύγιο. Μοντέλα συμπεριφοράς είναι επίσης και οι επιτυχίες, οι αποτυχίες και οι κώδικες συμπεριφοράς εντός της οικογένειας. Πολύ σημαντικό κομμάτι συζήτησης είναι οι πληροφορίες που δίδονται από το γενεόγραμμα για τις σχέσεις των μελών. Οι διαφορές στην αντίληψη αυτών των σχέσεων, οι φιλοδοξίες που έχουν τα μέλη της οικογένειας από αυτές, Το γενεόγραμμα κάνει ορατά κάποια μοντέλα συμπεριφοράς και σχέσης των μελών της οικογένειας, μπορεί να ρίξει φως στον τρόπο που βλέπει ο ένας τον άλλον στην οικογένεια και ίσως να αλλάξει την αντίληψη τους.
