Διαταραχές πρόσληψης τροφής – Άτομο και οικογένεια στην Ψυχογενή Ανορεξία

Η συστημική προσέγγιση, παρακολουθεί και προσεγγίζει τις διαταραχές πρόσληψης τροφής και κυρίως της ψυχογενούς ανορεξίας, μέσω του πρίσματος της αλληλεπίδρασης διαφόρων παραμέτρων, κυρίως την ατομική ψυχοβιολογική παράμετρο (που στην εφηβεία αποτελεί περίοδο έντονων αλλαγών ψυχικών και σωματικών).

Η οικογένεια, η οποία παρεμβαίνει καταλυτικά, είναι το πλαίσιο μάθησης και εμπειρίας που αναπτύσσεται το παιδί και πολλές φορές δεν επιτρέπεται η διαφοροποίησή του. Το άτομο αναπτύσσεται σε αυτό το πολύπλοκο σύστημα αδιαφοροποίητων καταστάσεων και διαμορφώνεται μέσα από αυτό και τις αλληλεπιδράσεις των σχέσεων των μελών του. Σε βαθύτερο ασυνείδητο επίπεδο, επηρεάζεται από τις ατομικές και συλλογικές ιστορίες και μύθους της οικογένειας.
Δεν ξεχνάμε και τους κοινωνιοπολιτισμικούς παράγοντες.

Μετά από έρευνες για τα χαρακτηριστικά των οικογενειών με ασθενείς με ψυχογενή ανορεξία κατέληξαν ότι δεν υπάρχει κάποια τυπική δομή των οικογενειών αυτών. Παρόλα αυτά επαναλαμβάνονται μοτίβα στις σχέσεις που έχουν μεταξύ τους:

Α. Τα όρια μεταξύ των ατόμων της οικογένειας είναι ιδιαίτερα συγκεχυμένα, μειώνοντας έτσι καθετί που σχετίζεται με αυτονομία και ιδιωτική ζωή.

Β. Συχνά αποφεύγεται η σύγκρουση. Δεν θεωρείται ότι δεν υπάρχουν συγκρούσεις, αλλά η δυσκολία και η αδυναμία που δημιουργούν αυτές. Οι διατροφικές δυσκολίες της ασθενούς λειτουργούν καταλυτικά στις συγκρούσεις των μελών της, καθώς κάθε άλλο πρόβλημα αποσιωπάται. Με αυτόν τον επώδυνο τρόπο η ασθενής διαφοροποιείται σιωπηλά, καθώς είναι αναγκασμένη να προσαρμοστεί στην γλώσσα της οικογένειας και του «οικογενειακού σώματος» που λογοκρίνει και απαγορεύει την εμφάνιση κάθε σύγκρουσης επί του πραγματικού. Σε αυτές τις οικογένειες υπάρχουν άλυτες συγκρούσεις μεταξύ των συζύγων με βαθύ αίσθημα ανικανοποίητου. Η έναρξη της ανορεξίας συμπίπτει χρονικά με την απογοήτευση που αισθάνεται η έφηβη που καταλαβαίνει ότι έχει γίνει «υποχείριο».

Με την έννοια οικογενειακός μύθος εννοούμε ένα σύνολο άγραφων αξιών που δημιουργεί τους ρόλους των μελών της οικογένειας και τα ενώνει. Μέσω του μύθου ορίζονται οι ρόλοι των φύλων, οι κοινωνικές θέσεις κλπ. Μέσω του μύθου κάθε οικογένεια αποκτά την δική της μοναδική και ανεπανάληπτη ιστορία με τις ιδιαιτερότητές της και έτσι η οικογένεια βρίσκει τον λόγο ύπαρξής της.

Ο μύθος που συνήθως συναντάμε είναι εκείνος «της ενότητας της οικογένειας» ως «ύστατη αξία» και συχνά συνοδεύεται από τον μύθο «του φόβου της ρήξης».

Στην ψυχοδυναμική προσέγγιση η ανορεξία είναι το «σταμάτημα του χρόνου», υπονοώντας τη ψευδαίσθηση να «σταματά» τη δύσκολη μετάβαση της εφηβείας, όπως και της οικογένειας που έχει δυσκολία να κάνει το επόμενο βήμα από τη μια φάση του κύκλου στην άλλη.

Το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων δεν κατορθώνει να «δει» τους συντρόφους του και τα παιδιά του όπως στα αλήθεια είναι γιατί παρεμβάλλονται οι μύθοι. Ο μύθος της ενότητας λειτουργεί προστατευτικά για την οικογένεια με μη επεξεργασμένους φόβους απώλειας, όπως της «απώλειας του αποχωρισμού» που συχνά τα μέλη της οικογενείας κουβαλούν.

Posted in Ψυχικές δυσκολίες.

Η Βίκυ Καμπανάκη είναι κάτοχος πτυχίου Higher National Diploma (HND) in Counseling Psychology, έχει εκπαιδευτεί στην λογοθεραπεία, στην Συστημική συνθετική Ψυχοθεραπεία και την οικογενειακή συμβουλευτική. Απέκτησε κλινική εμπειρία δουλεύοντας σε διάφορα πλαίσια στον τομέα της συμβουλευτικής, όπως σε δημόσια σχολεία, στο Κέντρο Δημιουργικής απασχόλησης παιδιών με ειδικές ανάγκες